آزمون سمیت ژنی چیست؟

تست سمیت ژنی یا ژنتیکی (Genotoxicity) یکی از مجموعه آزمون‌های زیست سازگاری می‌باشد که مطابق استاندارد ISO 10993-3 در آزمایشگاه همکار نیکوفارمد آریا انجام می‌گیرد.

در آزمون سمیت ژنی، تاثیر ماده مورد آزمون بر روی DNA مورد بررسی قرار می‌گیرد تا از تاثیر ماده مورد آزمون بر روی ماده ژنتیکی یا همان DNA اطمینان حاصل شود. نقش اصلی ماده ژنی (DNA) ذخیره‌سازی طولانی مدت اطلاعات ژنتیکی و دستوری است برای بقا و همچنین انتقال اطلاعات به نسل‌های بعدی است.

آزمون سمیت ژنی به دو صورت درون تنی (In vivo) و برون تنی (Invitro) قابل انجام است. در آزمون سمیت ژنی به درون تنی، آنالیز انحرافات کروموزومی در سلولهای مغز استخوان مطابق استاندارد OECD 474  و همچنین آنالیز میکرونوکلئی در مغز استخوان یا اریتروسیت های خون محیطی مطابق استاندارد OECD 475  مورد بررسی قرار میگیرد. 

آزمون سمیت ژنی چیست؟ بررسی تخصصی در مجموعه آزمایشگاه‌های نیکوفارمد

آزمون سمیت ژنی (Genotoxicity Test) یکی از مهم‌ترین آزمون‌های کنترل کیفی و ایمنی زیستی برای محصولات دارویی، غذایی، آرایشی، بهداشتی و تجهیزات پزشکی به شمار می‌رود. این آزمون نقش بسیار مهمی در ارزیابی ریسک ژنتیکی ترکیبات شیمیایی و بیولوژیکی دارد که ممکن است باعث آسیب به DNA، ایجاد جهش‌های ژنتیکی، یا حتی بروز سرطان در بلندمدت شود. در این مقاله از سایت نیکوفارمد با جزئیات کامل آزمون سمیت ژنی، ضرورت انجام آن و خدمات تخصصی ارائه‌شده در مجموعه آزمایشگاه‌های دانش‌بنیان نیکوفارمد آشنا می‌شوید.

 

چرا آزمون سمیت ژنی اهمیت دارد؟

امروزه با پیشرفت صنایع دارویی، غذایی و پزشکی، ورود مواد شیمیایی و بیولوژیکی جدید به بازار به سرعت در حال افزایش است. بنابراین، اطمینان از ایمنی این مواد، قبل از عرضه به مصرف‌کنندگان، به یک اولویت مهم تبدیل شده است.

 

آزمون سمیت ژنی به ما این امکان را می‌دهد که بفهمیم آیا یک ماده می‌تواند به ساختار ژنتیکی انسان یا حیوانات آسیب برساند یا خیر. این آزمون برای دریافت مجوزهای قانونی از نهادهایی مانند سازمان غذا و دارو، اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران (ISO 17025) کاملاً ضروری است.

 

در نیکوفارمد، تمامی آزمون‌ها طبق استانداردهای بین‌المللی و با تجهیزات پیشرفته در محیطی کاملاً تخصصی انجام می‌شوند تا نتایج قابل اتکا و معتبر ارائه گردد.

 

انواع آزمون‌های سمیت ژنی

در مجموعه آزمایشگاه‌های نیکوفارمد، طیف وسیعی از آزمون‌های مربوط به سمیت ژنی برای محصولات مختلف انجام می‌شود. برخی از مهم‌ترین این آزمون‌ها عبارتند از:

 

1. آزمون Ames (Ames Test)

این تست جهت بررسی جهش‌های ژنی در باکتری‌ها (معمولاً سویه‌های خاصی از Salmonella) انجام می‌شود. در نیکوفارمد، آزمون Ames با دقت بسیار بالا و با استفاده از کیت‌های استاندارد و کنترل‌شده انجام می‌گردد.

 

2. آزمون Micronucleus

این آزمون برای تشخیص آسیب‌های کروموزومی در سلول‌های پستانداران به‌کار می‌رود. در نیکوفارمد، با بهره‌گیری از تکنیک‌های تصویربرداری و آنالیز پیشرفته، داده‌های دقیق و تکرارپذیری ارائه می‌شود.

 

3. آزمون Comet (Single Cell Gel Electrophoresis)

این تست برای شناسایی آسیب‌های DNA در سطح سلولی کاربرد دارد و در نیکوفارمد، در محیطی استریل و تحت شرایط کاملاً کنترل‌شده انجام می‌شود تا صحت نتایج تضمین شود.

 

4. آزمون‌های in vitro و in vivo

بسته به نوع محصول، نوع ماده، و هدف آزمون، از آزمون‌های درون‌سلولی (in vitro) یا در بدن حیوانات (in vivo) استفاده می‌شود. نیکوفارمد یکی از معدود مراکز کشور است که قابلیت اجرای هر دو نوع آزمون را به‌صورت کاملاً استاندارد دارد.

 

آزمون سمیت ژنی برای چه محصولاتی ضروری است؟

در سایت نیکوفارمد بارها به این نکته تأکید شده که آزمون‌های ژنتوکسیک برای طیف گسترده‌ای از محصولات الزامی‌اند، از جمله:

مواد اولیه و فرمولاسیون نهایی داروها

محصولات آرایشی و بهداشتی

تجهیزات و ملزومات پزشکی در تماس با بدن یا خون

افزودنی‌های غذایی و رنگ‌های خوراکی

مکمل‌های دامی و انسانی

نانوذرات و مواد زیست‌فعال نوظهور

نیکوفارمد به عنوان یکی از آزمایشگاه‌های همکار سازمان غذا و دارو، تمامی خدمات فوق را مطابق آخرین استانداردهای روز دنیا ارائه می‌دهد.

 

ویژگی‌های منحصربه‌فرد نیکوفارمد در اجرای آزمون سمیت ژنی

آنچه نیکوفارمد را از دیگر مراکز آزمایشگاهی کشور متمایز می‌سازد، مجموعه‌ای از ویژگی‌های حرفه‌ای و فنی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

 

1. زیرساخت پیشرفته و فضای تخصصی

مجموعه نیکوفارمد در فضایی به وسعت بیش از 3000 مترمربع، مجهز به جدیدترین تجهیزات مولکولی، سلولی، حیوانی و شیمیایی است. اتاق‌های تمیز، سیستم‌های آنالیز تصویری، و فناوری‌های نوین PCR و ژل الکتروفورز از جمله امکانات پیشرفته این مرکز هستند.

 

2. تیم علمی مجرب و متعهد

متخصصین و کارشناسان مجموعه آزمایشگاه‌های نیکوفارمد، با تجربه بالا و دانش فنی روز، مسئولیت اجرای دقیق آزمون‌ها را بر عهده دارند. این امر موجب افزایش دقت، تکرارپذیری و قابلیت استناد نتایج می‌گردد.

 

3. اخذ سریع و دقیق گزارش‌ها

در نیکوفارمد، شما می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن گزارش‌های مکتوب، ترجمه‌شده و قابل استناد برای مراجع قانونی دریافت کنید. تمامی گزارش‌ها با مهر رسمی و کد رهگیری ارائه می‌شوند.

 

4. تأییدیه سازمان‌های معتبر

نیکوفارمد به عنوان یکی از معتبرترین آزمایشگاه‌های همکار با:

سازمان غذا و دارو

اداره کل تجهیزات پزشکی

سازمان ملی استاندارد (ISO 17025)

شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی

شناخته می‌شود. این تأییدیه‌ها تضمینی برای اعتبار و کیفیت خدمات ارائه‌شده در حوزه آزمون سمیت ژنی هستند.

 

چطور می‌توانید از خدمات نیکوفارمد استفاده کنید؟

برای بهره‌مندی از خدمات آزمون سمیت ژنی در نیکوفارمد، کافی‌ست از طریق سایت نیکوفارمد فرم درخواست آزمون را پر کنید یا با کارشناسان ما تماس بگیرید. مشاورین علمی مجموعه با دقت به شما در انتخاب آزمون مناسب، تدوین پروتکل‌ها و آماده‌سازی مستندات کمک می‌کنند.

تمامی مراحل انجام آزمون، از پذیرش نمونه تا صدور گزارش، در نیکوفارمد کاملاً سیستمی، سریع و شفاف انجام می‌شود.

 

باید بدانید

در دنیای امروز که ایمنی ژنتیکی و سلامت مصرف‌کننده از اهمیت بالایی برخوردار است، انجام آزمون‌های دقیق و تخصصی مانند سمیت ژنی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام قانونی و اخلاقی است.

مجموعه آزمایشگاه‌های دانش‌بنیان نیکوفارمد، به عنوان بزرگ‌ترین و مجهزترین آزمایشگاه کنترل کیفی کشور، آماده ارائه خدمات تخصصی و پیشرفته در زمینه آزمون سمیت ژنی برای کلیه صنایع دارویی، غذایی، آرایشی، بهداشتی، دامی و تجهیزات پزشکی است.

با انتخاب سایت نیکوفارمد، از کیفیت، سرعت و اعتبار خدمات آزمایشگاهی خود مطمئن باشید.

روش های آزمون سمیت ژنی 

 1. روش ایمز (Ames Test)

روش ایمز یک آزمایش باکتریایی برای شناسایی مواد جهش‌زا است. این آزمون از سوی Salmonella typhimurium و Escherichia coli استفاده می‌کند که دارای جهش‌های ژنی خاصی هستند و به دلیل این جهش‌ها قادر به تولید هیستیدین یا تریپتوفان نیستند.

مراحل انجام آزمون ایمز:
 باکتری‌های مورد استفاده در این آزمایش به دلیل داشتن جهش‌های خاص، برای انجام این آزمایش مناسب هستند. باکتری‌ها با ماده شیمیایی مورد آزمون مخلوط می‌شوند.
 این مخلوط در محیط کشت خاصی که حاوی مقدار بسیار کمی هیستیدین یا تریپتوفان است، کشت داده می‌شود.
 اگر ماده شیمیایی جهش‌زا باشد، باکتری‌ها قادر به تولید هیستیدین یا تریپتوفان می‌شوند و در نتیجه کلونی‌هایی تشکیل می‌دهند که رشد آنها نشان‌دهنده جهش‌زایی ماده مورد آزمایش است.

2. روش HPRT (Hypoxanthine-guanine phosphoribosyltransferase Assay)

روش HPRT یک آزمون سلولی است که از سلول‌های پستانداران برای ارزیابی جهش‌های ژنی استفاده می‌کند. این روش تغییرات ژنتیکی در ژن HPRT را که در مسیر متابولیکی پورین‌ها نقش دارد، شناسایی می‌کند.

مراحل انجام آزمون HPRT:
 سلول‌های پستانداران کشت داده می‌شوند. سلول‌ها با ماده شیمیایی مورد آزمون در معرض قرار می‌گیرند.
 سلول‌های جهش‌یافته که قادر به بقا در حضور مواد خاص (مانند تیوگوانین) هستند، انتخاب و شمارش می‌شوند. میزان جهش‌یافتگی سلول‌ها تحلیل می‌شود تا پتانسیل جهش‌زایی ماده مورد آزمون تعیین گردد.

 3. روش کاشت (In Vivo Assay)

روش کاشت یا آزمون‌های حیوانی برای ارزیابی اثرات جهش‌زا و ژنتیکی مواد شیمیایی در بدن حیوانات استفاده می‌شود. این روش شامل تجویز ماده شیمیایی به حیوانات و بررسی اثرات ژنتیکی در بافت‌ها و سلول‌های حیوان است.

مراحل انجام روش کاشت:
 حیوانات مناسب (مانند موش‌ها یا رت‌ها) انتخاب می‌شوند. ماده شیمیایی به حیوانات تجویز می‌شود (از طریق خوراکی، تزریق یا تنفسی).
 پس از یک دوره مشخص، از بافت‌ها و سلول‌های حیوان نمونه‌برداری می‌شود. نمونه‌ها از نظر تغییرات ژنتیکی و جهش‌ها بررسی می‌شوند.

اهمیت آزمون سمیت ژنی

1. ارزیابی ایمنی مواد شیمیایی و محصولات:

• این آزمایشات برای شناسایی پتانسیل مواد شیمیایی، داروها، لوازم آرایشی، محصولات غذایی و سایر محصولات برای ایجاد آسیب به DNA یا کروموزوم ها استفاده می شود.
• این اطلاعات می تواند برای تعیین ایمنی این محصولات برای استفاده انسان یا حیوان و همچنین برای راهنمایی در مورد توسعه محصول و اقدامات احتیاطی لازم برای کاهش قرار گرفتن در معرض استفاده شود.

2. شناسایی عوامل سرطان زا:

• قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی و عوامل دیگر می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
• آزمایشات سمیت ژنی می تواند برای شناسایی این مواد شیمیایی و عوامل با ارزیابی پتانسیل آنها برای ایجاد آسیب DNA که می تواند منجر به جهش و سایر تغییرات ژنتیکی مرتبط با سرطان شود، استفاده شود.

3. مطالعه اثرات سموم محیطی:

• سموم محیطی مانند آلاینده های هوا و آب می توانند اثرات مضری بر سلامت انسان داشته باشند.
• آزمایشات سمیت ژنی می تواند برای ارزیابی پتانسیل این سموم برای ایجاد آسیب DNA و سایر اثرات ژنوتوکسیک استفاده شود.

4. تحقیقات علمی:

• از آزمایشات سمیت ژنی برای مطالعه مکانیسم های آسیب DNA و ترمیم و همچنین نقش این فرآیندها در بیماری های مختلف از جمله سرطان استفاده می شود.

5. توسعه داروها و درمان ها:

• آزمایشات سمیت ژنی می تواند برای ارزیابی پتانسیل داروها و درمان های جدید برای ایجاد آسیب DNA و سایر اثرات ژنوتوکسیک استفاده شود.

• این اطلاعات می تواند برای توسعه داروهای ایمن تر و موثرتر و همچنین برای شناسایی داروهایی که ممکن است عوارض جانبی مضری داشته باشند، استفاده شود.

 

برای آشنایی با سایر آزمون های زیست سازگاری کلیک کنید.

 

آزمایشگاه نیکوفارمد با برخورداری از سابقه ی درخشان و تجهیزات پیشرفته، به عنوان یکی از معتبرترین آزمایشگاه های ایران در زمینه انجام آزمون سمیت ژنی شناخته شده است. این آزمایشگاه با بهره مندی از کارشناسان مجرب و با استفاده از جدیدترین روش ها، طیف وسیعی از تست های ژنوتوکسیسیتی را با دقت و صحت بالا انجام می دهد.

منبع:news-medical