آزمون بررسی میکروارگانیسم‌های شاخص بهداشت شیر و فراورده‌های لبنی
آزمون بررسی میکروارگانیسم‌های شاخص بهداشت شیر و فراورده‌های لبنی؛ آزمون بررسی میکروارگانیسم‌های شاخص بهداشت شیر یکی از آزمون‌های کاربردی در مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا است. شیر یکی از فراورده‌های غذایی پرمصرف در سرتاسر جهان محسوب می شود. بر اساس گزارش بسیاری از نهادهای بین‌المللی از جمله سازمان جهانی غذا و سازمان بهداشت جهانی، مصرف شیر یکی از ملاک‌های پیشرفت کشورها به شمار می رود. شیر حاوی مواد بسیاری است که می‌تواند برای سلامت انسان به ویژه کودکان بسیار مفید بوده و باعث مقاوت بدن در برابر بروز بسیاری از بیماری‌ها شود. اما در صورت آلوده بودن شیر به میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا این فراورده می‌تواند موجب ایجاد بیماری‌های خطرناکی در فرد مصرف کننده شود. این مطلب جهت آزمون میکروارگانیسم‌های شاخص بهداشت شیر در شیر از طرف مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا تهیه شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت خدمات با ما تماس بگیرید.
گروههای مختلف میکروارگانیسم‌های موجود در شیر خام و فراورده‌های لبنی
بررسی میکروبی شیر و سایر فراورده های لبنی می تواند گویای تاریخچه محصول باشد. با توجه به این که شیر محیط بسیار غنی از مواد قندی و پروتئینی است و همچنین به دلیل ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی که دارد، به عنوان زمینه مناسبی جهت زیست میکروارگانیسم ها به شمار می رود. در این میان انواع میکروارگانیسم های محیطی، بالینی و غذایی می توانند وارد محصول شده و کیفیت آن را تحت تاثیر قرار دهند. مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا اطلاعاتی را در مورد انواع آزمون‌های میکروارگانیسم‌های شاخص بهداشت شیر ارائه خواهد کرد.
عوامل بسیاری از جمله بیماری حیوان شیرده، نحوه شیردوشی، نحوه انتقال آن و در نهایت شرایط نگهداری و عرضه شیر می تواند در کیفیت میکروبی شیر موثر باشد. شیر به عنوان یک منبع بسیار مهم برای سلامت انسان با عدم رعایت نکات بهداشتی اولیه، می تواند تبدیل به خطری جدی در حیطه بهداشت و ایمنی گردد. بنابراین ویژگی‌های میکروبی فراورده‌های لبنی تا حد زیادی به رعایت شرایط خوب تولید، اعمال نظارت‌های مقتضی و کنترل مداوم آن بستگی دارد. این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند مفید، بی‌خطر، زیانده و یا بیماری‌زا باشند. بنابراین یکی از انواع طبقه بندی انواع میکروارگانیسم‌های موجود در شیر می‌تواند به صورت زیر باشد:
- میکروارگانیسم‌های شاخص بهداشت شیر
- میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا
- میکروارگانیسم‌های عامل فساد
- میکروارگانیسم‌های مفید
آزمون میکروارگانیسم‌های شاخص بهداشت شیر در مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا انجام می‌شود.
آزمون شمارش میکروارگانیسم‌های مزوفیل هوازی
این دسته از میکروارگانیسم‌ها در اثر عدم رعایت موثر نکات بهداشتی در شیر ایجاد می‌شوند. این دسته اغلب شامل باکتری‌هایی هستند که نشان دهنده مسیر آلودگی محصول هستند. از این دسته می‌توان به باکتری‌های مزوفیل هوازی، باکتری‌های سرماگرا و کلیفرمها اشاره کرد. میکروارگانیسم‌های مزوفیل هوازی شامل باکتری‌هایی هستند که در دمای 25 الی 40 درجه سلسیوس رشد بهتری دارند. این میکروارگانیسم‌ها که گاهی تحت عنوان شمارش کلی میکروبی نیز بررسی می‌شوند شامل طیف بزرگی از باکتری‌ها هستند که عموما از طریق بدن حیوان شیرده و محیط وارد شیر شده و در صورت عدم نگهداری در دمای مناسب به سرعت تا حد بسیار زیادی تکثیر می‌یابند. آزمون بررسی میکروارگانیسم‌های مزوفیل هوازی شیر در مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد انجام می‌شود.
البته وجود یا عدم وجود این میکروارگانیسم‌ها ملاکی برای ارزیابی شیر و فراورده‌های لبنی نیست. چون در حالت طبیعی شیر یک فراورده استریل نبوده و حاوی مقداری میکروارگانیسم مزوفیل هوازی است. اما افزایش این تعداد می‌تواند نشان دهنده عدم رعایت یکی از اصول بهداشتی در فراوری محصول باشد. طبق استانداردهای متعددی اگر تعداد این باکتری‌ها در شیر بیشتر از 105 عدد در هر میلی‌لیتر باشد، کیفیت محصول ضعیف ارزیابی می‌گردد. در مقابل چنان چه تعداد باکتری‌های مزوفیل هوازی در نمونه کمتر از 103 باکتری در هر میلی‌لیتر باشد، کیفیت آن خوب در نظر گرفته می‌شود. آزمون بررسی میکروارگانیسم‌های مزوفیل هوازی شیر در مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا انجام می‌شود.
مقالات بیشتر:
آزمون حساسیت زایی پوستی
آزمایشگاه میکروبیولوژی
آزمون بررسی توان رشد میکروبی
آزمون شمارش باکتری‌های سرماگرا (سایکروتروف)
باکتری‌های سرماگرا یکی دیگر از شاخص‌های بررسی بهداشت شیر هستند که اغلب از طریق سیستم‌های آلوده، محیط و ظروف نگهداری وارد شیر می‌شوند و در دمای یخچالی به خوبی باقی مانده و یا حتی تکثیر پیدا می‌کنند. دمای مناسب رشد این میکروارگانیسم‌ها 4 الی 10 درجه سلسیوس است. باکتری‌های مهم این دسته شامل سودوموناس و باسیلوس هستند که بعضی از گونه‌های آن می‌توانند موجب ایجاد بیماری در مصرف‌کنندگان شوند. این دسته به دلیل مقاومت دمایی در صنایع لبنی دارای اهمیت زیادی هستند. مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا آزمون بررسی میکروارگانیسم‌های سرماگرا (سایکروتروف) را به عنوان شاخص بهداشت شیر ارائه می‌کند.
آزمون شمارش باکتری‌های انتروباکتریاسه و کلیفرم
باکتری‌های انتروباکتریاسه باکتری‌هایی هستند که دیواره از جنس لیپوپلی ساکارید داشته و در رنگ‌آمیزی میکروبی گرم (Gram) به صورت میله‌ای کوتاه و به رنگ قرمز مشاهده می‌شوند. این دسته اغلب به وجود برخی از اسیدهای صفراوی مقاوم بوده و در تعداد بالا می‌توانند باعث بروز بیماری در مصرف کننده شوند. دسته مهمی از انتروباکتریاسه کلیفرمها هستند که توانایی تخمیر و استفاده از قند شیر را دارند و با توجه به شباهت ظاهری و فیزیولوژیک این دسته باکتری‌ها به عامل ایجاد ناراحتی گوارشی روده کوچک (کولیت) این دسته با نام کلیفرم نام‌گذاری شده‌اند. آزمون بررسی کلیفرمها در شیر در مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا انجام می‌شود.
منشاء این باکتری‌ها خاک، محیط و فاضلاب است و به همین دلیل یک شاخص بحرانی برای بررسی ویژگی‌های شیر محسوب می‌شوند. باکتری‌های بیماری‌زای مهمی از جمله اشریشیا کلی در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند. به همین دلیل طبق بسیاری از منابع، اگر نمونه‌های شیر دارای بیش از 100 باکتری کلیفرم در هر میلی‌لیتر باشند، تحت عنوان غیرقابل قبول دسته بندی خواهند شد. در آینده مجموعه آزمایشگاه‌های همکار نیکوفارمد آریا اطلاعاتی را در مورد سایر میکروارگانیسم‌های شیر ارائه خواهد کرد. سایر میکروارگانیسم‌های مورد بررسی در شیر شامل میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، میکروارگانیسم‌های عامل فساد و میکروارگانیسم‌های مفید هستند.