فلزات سنگین ؛ اصطلاح فلز سنگین به هر عنصر شیمیایی فلزی اطلاق می شود که چگالی نسبتاً بالایی داشته باشد و در غلظت های پایین سمی یا کاملا سمی باشد. به عنوان مثال جیوه، کادمیوم، آرسنیک، کروم، قلع و سرب از جمله فلزات سنگین هستند.
فهرست
فلزات سنگین چیست؟
اثرات فلزات سنگین چگونه است؟
آزمون فلزات سنگین در آزمایشگاه نیکو فارمد
اندازه گیری فلزات سنگین در محصول سرنگ در نیکوفارمد
اندازه گیری فلزات سنگین در پلیمر مدیکال گرید PVC در نیکوفارمد
اثرات فلزات سنگین
این فلزات اجزای طبیعی پوسته زمین هستند. آن ها تجزیه نمی شوند و از بین نمی روند. برخی از فلزات سنگین از طریق غذاهای مصرفی، آب آشامیدنی و هوای استنشاقی تا حدودی وارد بدن انسان می شوند. به عنوان عناصر کمیاب، برخی از فلزات سنگین، به عنوان مثال، مس، سلنیوم و روی، برای حفظ متابولیسم بدن انسان ضروری هستند. اما غلظت بالای فلزات سنگین باعث مسمومیت می شود. مسمومیت با فلزات سنگین ناشی از آلودگی آب آشامیدنی، غلظت بالای هوای محیط در نزدیکی منابع انتشار یا جذب از طریق زنجیره غذایی است.
فلزات سنگین به دلیل ضایعات صنعتی و مصرفی یا باران اسیدی با نهرها، دریاچه ها، رودخانه ها و آب های زیرزمینی مخلوط می شوند. سه فلز سنگین اصلی که خطرات زیست محیطی و سلامتی دارند عبارتند از: سرب، کادمیوم و جیوه. طیف گسترده ای از اثرات بیولوژیکی بسته به سطح و مدت زمان قرار گرفتن افراد در معرض این فلزات سنگین ایجاد می شود. در افرادی که در معرض سطوح بالایی قرار دارند، اثرات بیوشیمیایی سمی ایجاد می کند که باعث بیماری های حاد یا مزمن در هموگلوبین، کلیه، دستگاه گوارش، مفاصل، دستگاه تناسلی و سیستم عصبی می شود.
آزمون فلزات سنگین در آزمایشگاه نیکو فارمد
از آنجاییکه غذا، دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی در ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با انسان می باشند، عدم وجود هر گونه آلودگی در آنها از جمله فلزات سنگین، بسیار حائز اهمیت است. بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی، حد پذیرش فلزات سنگین همچون سرب، جیوه، کادمیوم، قلع، کروم و آرسنیک در این گونه مواد بیان شده است. در جدول زیر حد پذیرش برخی فلزات سنگین در برخی ملزومات پزشکی قید شده است:
نیکوفارمد خدمات آزمون فلزات سنگین را در محدوده خدمات آزمایش شیمیایی و زیست محیطی ارائه می دهد. به لطف این خدمات، کسب و کارها خدمات آزمون موثرتر، با کارایی و کیفیت بالا را دریافت می کنند و خدمات ایمن، سریع و بدون وقفه را به مشتریان خود ارائه می دهند.
اندازه گیری فلزات سنگین در محصول سرنگ در نیکوفارمد
به منظور تعیین فلزات سنگین در سرنگ، حداقل 3 نمونه را تا خط ظرفیت درجهبندی شده اسمی با آب مقطر پر می کنند به نحوی که تمام حباب های هوا از آنها خارج شوند. سپس نمونه ها به مدت مشخص، در دمای مشخص نگهداری می شوند. در ادامه محتویات سرنگ ها را در ظرف شیشه ای از جنس بروسیلیکات تخلیه می کنند. بدین طریق مایع استخراجی از سرنگ آماده شده و برای تعیین فلزات موجود در آن از روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی (AAS) یا روش معادل آن (ICP) استفاده می شود. برای کالیبره کردن دستگاه نیز محلول های استاندارد با غلظت 5/0، 1 و mg/l 2 از عناصر سرب، قلع، روی و آهن در محلول اسید کلریدریک باید تهیه نمود.
اندازه گیری فلزات سنگین در پلیمر مدیکال گرید PVC در نیکوفارمد
برای مثال به منظور اندازه گیری کادمیوم در پلیمر مدیکال گرید PVC و به منظور ساخت محلول آزمون، ابتدا مقدار مشخصی از پلیمر PVC را در یک بوته قرار می دهند. سپس مقدار مشخصی اسید سولفوریک به آن اضافه کرده و حرارت می دهند تا زمانیکه یک جرم سیاه و چسبناک حاصل شود. در ادامه محلول را خنک کرده و با دقت مقدار ml 10 محلول پراکسید هیدروژن غلیظ را به آن اضافه می کنند. محلول حاصله را به آرامی حرارت می دهند. پس از خنک شدن به آن مقدار مشخصی محلول پراکسید هیدروژن قوی اضافه می نمایند. این روند را با تبخیر متناوب و افزودن محلول پراکسید هیدروژن تکرار می کنند تا یک محلول بیرنگ حاصل شود. با استفاده از دستگاه اسپکتروسکوپی جذب اتمی (AAS) و تنظیم جذب در طول موج متناسب با عنصر و با استفاده از لامپ هالوکاتد کادمیوم به عنوان منبع تشعشع و شعلهی هوا-استیلن، مقدار کادمیوم در پلیمر PVC اندازهگیری می شود. مقدار مجاز کادمیوم در پلیمر PVC مطابق Ph.Eur.3.1.1.1 ماکزیمم ppm 6/0 است.